Nastrój rojowy wśród pszczół
W tym artykule nie mam zamiaru tłumaczyć ani opisywać, dlaczego pszczoły się roją, jak to robią i jaki mają w tym cel. Te informacje możecie sami doczytać w literaturze, głównie przedstawiającej samo życie pszczół. Jedną z takich książek, gdzie wszystko jest opisane z punktu widzenia pszczół, od "strony ula" jest "Fenomen pszczół miodnych" autorstwa Jurgena Tautza.
Rójka -w najprostszej definicji- to rozmnażanie rodzin pszczelich. Wielokrotnie widzieliśmy, słyszeliśmy o chmurach pszczół, błędnie nazywanych "kokonach" tworzonych przez pszczoły. Krótko napiszę o przyczynach, objawach nastroju rojowego oraz o zadaniach pszczelarza, co ma robić, aby rój pszczół nie wyleciał z ula. Następnie opiszę procedurę łapania rójek, zdejmowania ich z drzew i osadzania powtórnie w ulu, z którego uciekły pszczoły. Pszczoły roją się głównie w maju i czerwcu. Najsilniejsze rodziny potrafią wyroić się nawet w końcówce kwietnia.
Po uwiązaniu się pszczół na gałęzi lub w innym miejscu matka wydziela ze swych gruczołów żuwaczkowych feromon –kwas 9-hydroksy-trans-2-decenowy, który motywuje pszczoły do tworzenia i zbijania się ściśle w kłąb. Feromon ten, wydzielany jest również w ulu. Jego skutkiem w działaniu ma być hamowanie robotnic w budowaniu mateczników.
Przyczyny rojenia się pszczół:
- Zbyt ciasno ułożone gniazdo, pszczoły nie mają miejsca do składania świeżego pokarmu, a królowa nie ma miejsca do czerwienia. Pszczoły zwiadowczynie szukają nowego, luźnego miejsca, zła wentylacja, .
- Nadmierna ilość pszczół, rodzina pszczela jest w szczycie swojej siły, pszczoły dosłownie "nie mieszczą się w ulu".
- Chęć do rozmnażania, młode pszczoły potrzebują królowej, stąd tworzą mateczniki rojowe.
- Matki starsze niż rok są bardziej podatne na rójki niż młodsze królowe.
- Uwarunkowania genetyczne wywołujące skłonność do rozmnażania i wiele innych.
Symptomy, sygnały dla pszczelarza, który musi zareagować:
- Obecność miseczek matecznikowych (zarówno zaczerwionych jak i niezaczerwionych).
- W zaawansowanym stadium są to dojrzałe mateczniki rojowe. Mateczniki rojowe występują tylko i wyłącznie na skrajach plastrów, na krawędziach ramek - zdarzają się wyjątki mogą być też na środku!
- Budowanie dzikich plastrów we wszystkich możliwych zakamarkach, uliczkach, niewyjętych podkarmiaczkach.
- Pobielanie świeżym woskiem starych, pociemniałych komórek (plastrów).
- Pszczoły tworzą przy wylotach kłęby, zwane brodami.
- Przepełnienie uliczek pszczołami, widok wentylujących pszczół przed wylotem.
- Plastry zapełnione pyłkiem, miodem i czerwiem.
- Obecność trutni i czerwiu trutowego,
- Rodzina staje się rozleniwiona, pszczoły siedzą bezczynnie na mostku i "śpią",
- W zaawansowanym nastroju pszczoły zaprzestają odbudowy ramek pracy i węzy.
Zapobieganie, czyli co robić, aby nie dopuścić do rójki?
- Koniecznie należy dodawać ramki z węzą - zapewnić możliwość budowania i poszerzania przestrzeni w ulu. Pszczoły muszą mieć nowe miejsce do składania pokarmu, a matka miejsce do czerwienia. To jest metoda usypiająca, tłumiąca nastrój rojowy. Pszczoły mają wrażenie, że nie muszą się dzielić, to jest podstawowy, obowiązkowy i główny sposób na likwidację nastroju rojowego.
- Obowiązkowo należy zrywać wszystkie zaczątki mateczników rojowych oraz pełne ich formy (wycinać nożem, dłutem pasiecznym).
- Regularnie wymieniać matki co 2 lata.
- Stale zabierać ramki z zasklepionym miodem do odwirowania.
- Poszerzać gniazdo, wstawiać kolejne ramki z suszem i węzą.
- Tworzyć odkłady, zmniejszać siłę rodziny.
- Stosować ramki pracy.
- Zakładać nadstawki.
- Blokować wylot matce np. założeniem kawałka kraty przegrodowej.
W czasie nastroju rojowego w ulu dosłownie "kipi", wszystkie pszczoły są nabuzowane, jest im gorąco i ciasno. Należy je jak najszybciej "ostudzić", poszerzyć maksymalnie gniazdo - ule ramkami z węzą i stale co tydzień zrywać mateczniki. Należy osłabiać rodzinę pszczelą, tworzyć odkłady, zabierać przepełnione ramki i poddawać nowe z węzą. Można uspokajać pszczoły poprzez sprykanie ich wystudzonym naparem z herbat i olejkami aromatycznymi rozpuszczonymi w wodzie.
Co zrobić, gdy zauważymy rój na drzewie? Operacja - krok po kroku
Na pewno nie panikujemy. Należy ubrać się w kombinezon, przynajmniej zabrać ze sobą kapelusz. Pierwszą nadrzędną czynnością jest sprykanie wiszącego roju wodą ze spryskiwacza. (Pszczoły będą miały mokre skrzydełka i nie odlecą, ponadto uspokoją się).
Pszczoły rojowe nie żądlą, ponieważ mają "zalepione" żądła, zapełnione wola pokarmem zaczerpniętym z ula. Jednak lepiej nie prowokować losu i zaopatrzyć się w kombinezon. Rój należy strząsnąć do wiadra, rojnicy lub innej skrzynki. Można postawić pod miejscem uwiązania się kłębu, żeby wszystkie pszczoły weszły do środka.
I sposób
Rój przesypujemy do ula, z którego uciekł, dodajemy węzę, susz, ramki z pokarmem. W ulu absolutnie nie mogą się znaleźć mateczniki rojowe. Rój poddajemy prowokacji. Pszczoły podkarmiamy (przez syrop lub dowieszenie plastrów z pokarmem), a także dodajemy 2 ramki z czerwiem otwartym z innej rodziny. Ma to na celu wznowienie instynktu opiekuńczego u pszczół. Sprowokowane pszczoły (mając pokarm i młode do odchowania) nie odlecą z powrotem na drzewo, nie wrócą na nie. Rój należy kontrolować i zmusić go do pracy i przywołać do normalnego rytmu.
II sposób
Złapany rój można "ostudzić". Rojnica z pszczołami powinna zostać przeniesiona do piwnicy na kilkanaście godzin. Następnie rój przesypać do ula, włożyć ramki z węzą i podkarmić, jeśli nie ma silnego pożytku w terenie. Co jakiś czas, wychodzące pszczoły można spryskać wodą.
Osobiście polecam spryskać pszczoły olejkami aromatycznymi lub naparem z herbat ziołowych (szałwia, mięta, MELISA, bratek). Zapachy podobnie jak przy łączeniu rodzin osłabią feromony matki i uspokoją pszczoły.
Rodziny, które na skutek rójki zmniejszają swoją liczebność, produkują w określonym roku mniej miodu. Pierwak - czyli rój, który wyleciał ze starą matką- jest najcenniejszy, tam jest ponad 50% pszczół lotnych, z których pszczelarz ma pożytek, czyli miód. Jak odleci to staje się olbrzymią stratą. Pilnumy i kontrolujmy nasze pszczoły!
Rójka -w najprostszej definicji- to rozmnażanie rodzin pszczelich. Wielokrotnie widzieliśmy, słyszeliśmy o chmurach pszczół, błędnie nazywanych "kokonach" tworzonych przez pszczoły. Krótko napiszę o przyczynach, objawach nastroju rojowego oraz o zadaniach pszczelarza, co ma robić, aby rój pszczół nie wyleciał z ula. Następnie opiszę procedurę łapania rójek, zdejmowania ich z drzew i osadzania powtórnie w ulu, z którego uciekły pszczoły. Pszczoły roją się głównie w maju i czerwcu. Najsilniejsze rodziny potrafią wyroić się nawet w końcówce kwietnia.
Po uwiązaniu się pszczół na gałęzi lub w innym miejscu matka wydziela ze swych gruczołów żuwaczkowych feromon –kwas 9-hydroksy-trans-2-decenowy, który motywuje pszczoły do tworzenia i zbijania się ściśle w kłąb. Feromon ten, wydzielany jest również w ulu. Jego skutkiem w działaniu ma być hamowanie robotnic w budowaniu mateczników.
Przyczyny rojenia się pszczół:
- Zbyt ciasno ułożone gniazdo, pszczoły nie mają miejsca do składania świeżego pokarmu, a królowa nie ma miejsca do czerwienia. Pszczoły zwiadowczynie szukają nowego, luźnego miejsca, zła wentylacja, .
- Nadmierna ilość pszczół, rodzina pszczela jest w szczycie swojej siły, pszczoły dosłownie "nie mieszczą się w ulu".
- Chęć do rozmnażania, młode pszczoły potrzebują królowej, stąd tworzą mateczniki rojowe.
- Matki starsze niż rok są bardziej podatne na rójki niż młodsze królowe.
- Uwarunkowania genetyczne wywołujące skłonność do rozmnażania i wiele innych.
Symptomy, sygnały dla pszczelarza, który musi zareagować:
- Obecność miseczek matecznikowych (zarówno zaczerwionych jak i niezaczerwionych).
- W zaawansowanym stadium są to dojrzałe mateczniki rojowe. Mateczniki rojowe występują tylko i wyłącznie na skrajach plastrów, na krawędziach ramek - zdarzają się wyjątki mogą być też na środku!
- Budowanie dzikich plastrów we wszystkich możliwych zakamarkach, uliczkach, niewyjętych podkarmiaczkach.
- Pobielanie świeżym woskiem starych, pociemniałych komórek (plastrów).
- Pszczoły tworzą przy wylotach kłęby, zwane brodami.
- Przepełnienie uliczek pszczołami, widok wentylujących pszczół przed wylotem.
- Plastry zapełnione pyłkiem, miodem i czerwiem.
- Obecność trutni i czerwiu trutowego,
- Rodzina staje się rozleniwiona, pszczoły siedzą bezczynnie na mostku i "śpią",
- W zaawansowanym nastroju pszczoły zaprzestają odbudowy ramek pracy i węzy.
Zapobieganie, czyli co robić, aby nie dopuścić do rójki?
- Koniecznie należy dodawać ramki z węzą - zapewnić możliwość budowania i poszerzania przestrzeni w ulu. Pszczoły muszą mieć nowe miejsce do składania pokarmu, a matka miejsce do czerwienia. To jest metoda usypiająca, tłumiąca nastrój rojowy. Pszczoły mają wrażenie, że nie muszą się dzielić, to jest podstawowy, obowiązkowy i główny sposób na likwidację nastroju rojowego.
- Obowiązkowo należy zrywać wszystkie zaczątki mateczników rojowych oraz pełne ich formy (wycinać nożem, dłutem pasiecznym).
- Regularnie wymieniać matki co 2 lata.
- Stale zabierać ramki z zasklepionym miodem do odwirowania.
- Poszerzać gniazdo, wstawiać kolejne ramki z suszem i węzą.
- Tworzyć odkłady, zmniejszać siłę rodziny.
- Stosować ramki pracy.
- Zakładać nadstawki.
- Blokować wylot matce np. założeniem kawałka kraty przegrodowej.
W czasie nastroju rojowego w ulu dosłownie "kipi", wszystkie pszczoły są nabuzowane, jest im gorąco i ciasno. Należy je jak najszybciej "ostudzić", poszerzyć maksymalnie gniazdo - ule ramkami z węzą i stale co tydzień zrywać mateczniki. Należy osłabiać rodzinę pszczelą, tworzyć odkłady, zabierać przepełnione ramki i poddawać nowe z węzą. Można uspokajać pszczoły poprzez sprykanie ich wystudzonym naparem z herbat i olejkami aromatycznymi rozpuszczonymi w wodzie.
Co zrobić, gdy zauważymy rój na drzewie? Operacja - krok po kroku
Na pewno nie panikujemy. Należy ubrać się w kombinezon, przynajmniej zabrać ze sobą kapelusz. Pierwszą nadrzędną czynnością jest sprykanie wiszącego roju wodą ze spryskiwacza. (Pszczoły będą miały mokre skrzydełka i nie odlecą, ponadto uspokoją się).
Pszczoły rojowe nie żądlą, ponieważ mają "zalepione" żądła, zapełnione wola pokarmem zaczerpniętym z ula. Jednak lepiej nie prowokować losu i zaopatrzyć się w kombinezon. Rój należy strząsnąć do wiadra, rojnicy lub innej skrzynki. Można postawić pod miejscem uwiązania się kłębu, żeby wszystkie pszczoły weszły do środka.
I sposób
Rój przesypujemy do ula, z którego uciekł, dodajemy węzę, susz, ramki z pokarmem. W ulu absolutnie nie mogą się znaleźć mateczniki rojowe. Rój poddajemy prowokacji. Pszczoły podkarmiamy (przez syrop lub dowieszenie plastrów z pokarmem), a także dodajemy 2 ramki z czerwiem otwartym z innej rodziny. Ma to na celu wznowienie instynktu opiekuńczego u pszczół. Sprowokowane pszczoły (mając pokarm i młode do odchowania) nie odlecą z powrotem na drzewo, nie wrócą na nie. Rój należy kontrolować i zmusić go do pracy i przywołać do normalnego rytmu.
II sposób
Złapany rój można "ostudzić". Rojnica z pszczołami powinna zostać przeniesiona do piwnicy na kilkanaście godzin. Następnie rój przesypać do ula, włożyć ramki z węzą i podkarmić, jeśli nie ma silnego pożytku w terenie. Co jakiś czas, wychodzące pszczoły można spryskać wodą.
Osobiście polecam spryskać pszczoły olejkami aromatycznymi lub naparem z herbat ziołowych (szałwia, mięta, MELISA, bratek). Zapachy podobnie jak przy łączeniu rodzin osłabią feromony matki i uspokoją pszczoły.
Rodziny, które na skutek rójki zmniejszają swoją liczebność, produkują w określonym roku mniej miodu. Pierwak - czyli rój, który wyleciał ze starą matką- jest najcenniejszy, tam jest ponad 50% pszczół lotnych, z których pszczelarz ma pożytek, czyli miód. Jak odleci to staje się olbrzymią stratą. Pilnumy i kontrolujmy nasze pszczoły!
Użytk.: 'darek4257'
